The Keşan

Türkiye’de 1940’lı yılların ilk yarısı II. Dünya Savaşı ikinci yarısı ise Batı ve daha çok ABD eksenli gelişmelerin yaşandığı yıllar olmuştur. 1940’lar Keşan’ı ise Türkiye’nin batı sınırında yer alan bir kasaba olarak savaşın yüksek bir olasılık haline gelmesiyle gergin ve gerilimli geçmiştir. 

İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Keşan

Türkiye, onu sarmalayan ve sınırlarına dayanan ateş çemberine karşın o savaş dışında kalabilmeyi başarabilmiş olsa da, savaşın ekonomik ve toplumsal sorunlarının derin etkisi altında kalmıştı. Türkiye savaşa girmemiş ve saldırıya uğramamış olmasına rağmen her an savaşa girecekmiş ve saldırıya uğrayacakmış gibi tedbir almıştır. İkinci Dünya Savaşı’nın başlaması ile birlikte özellikle Almanya’nın yayılma alanı olan Balkan coğrafyasında ciddi önlemlerin alınması zorunlu hale gelmiş Kasım 1940’da savaş Balkanlar’a sıçrayınca içinde Edirne’ninde bulunduğu 6 ilde sıkıyönetim ilan edilmiştir. Pasif güvenlik önlemleri adı verilen gece karartmaları, sivil toplumu korumaya yönelik siper sığınak kazma, maske temin etme, tatbikat yapma türünden eylemler gerçekleştirilmiştir. 1940’lı yıllarda yetişkin eğitim kurumu olan halkevleri aracılığıyla zehirli gazlar ve korunma yöntemleri, hava saldırıları gibi konulara Keşan halkevinde de çeşitli konferanslar verilerek halk bilinçlendirilmeye çalışılmıştır.

Sınır bölgesinde yer alması ve işgal korkusu yaşayan Keşan gerilimli yıllar geçirmiştir. 1948’de Keşan semalarında görülen ışık süzmesi paniğe neden olmuştur. Edirne Valisi görülen ışığın yıldız kayması olduğu yönünde beyanat verirken İstanbul’da bulunan ABD’li gazeteciler ise bunun V1 ya da V2 bir roket bombası olabileceğini ve bu bombanın Kırım veya Rus peyki bir ülkeden gönderildiği yönünde haberler yapmıştır. Gerçek şu ki II. Dünya Savaşı’nda savaş dışı kalma çabası içerisindeki Türkiye’nin batı sınırında günler oldukça heyecanlı geçmiştir.

Keşanlıların İkinci Dünya Savaşı’nda Türk Hükümetine Yardımları

Keşan'da Hava Kurumun a âza kaydedilenlerin sayısının 3918 i bulmuş olduğun u işaret eylemek, halkımızın havacılığımıza karşı göstermekte bulunduğu yakın alâkaya güzel bir misal teşkil eder.

“Kış geldi çattı. Evlerimizde sıcak sobalarımızın karşısında rahat rahat otururken, hudutlarımızı bekleyen Mehmetçikleri hiç düşünüyor muyuz?” Elbette Keşan halkı Mehmetçiği düşünüyordu. İkinci Dünya Savaşı yıllarında Türk ordusunun çeşitli ihtiyaçları bağışlar yoluyla karşılanmıştır. Kızılay aracılığıyla Keşan halkıda Türk ordusu için düzenlenen bağış kampanyasına destek olmuştur.

Türk ordusuna Keşan’dan1047 çift çorap, 287 çift eldiven, 327 pamuklu yelek, 19 pamuklu mintan, 18 adet kazak, 14 adet iç çamaşırı, 17 adet gömlek Kızılay aracılığıyla Türk Ordusuna bağışlanmıştır.

Ekmeksiz Kalan Edirneliler Keşan Değirmenlerinde

İkinci Dünya Savaşı Türkiye’deki iktisadi yapıyı olabildiğince etkilemiştir. Edirne’de baş gösteren ekmek kıtlığından sonra halk mısır unundan ekmek yapmaya yönelmiştir. Fakat Edirne’de belediye mazot veremediği için değirmenler çalışmaz hale gelmiş ve Edirne halkı elindeki mısırları öğütmek için Keşan’a gelmiştir. Elbette savaş ekonomisinden Keşan’da etkilenmiştir. Özellikle Keşan’da kibrit kıtlığı konusunda yaşanan sıkıntılar ulusal basında yer almıştır. Kibrit üzerinden incelenecek olursa savaş başlamadan önceki son fiyatı 60 para olan kibrite yüzde yüzden daha fazla zam yapılarak 180 paraya kadar yükseldiği görülmektedir. Fiyatlardaki bu artış, savaş şartlarının ekonomik yapı üzerindeki etkisini göstermesi açısından önemlidir.

Demokrat Parti Keşan’da

1940’ların ikinci yarısı Türkiye’de bir yandan İkinci Dünya Savaşı’nın olumsuz etkilerini silmek diğer yandan modernleşme çabası içinde geçmiştir. Şüphesiz döneme damgasını vuran asıl olan ise Demokrat Parti’nin kurulması ve Türkiye’de çok partili hayata geçiş süreci olacaktır. Peki Keşan’da durum nasıldı? CHP’nin daha güçlü olduğu Keşan’da ise Sebahattin Parsoy ve İsmail Konakkuran’ın faaliyetlerine rağmen DP teşkilatının kurulması daha geç olmuştur. Keşan’da Belediye Başkanlığına Demokrat Partiden Ahmet Gürsoy kazanmıştır.

Fakat bu seçim 1949 Mayıs’ında Danıştay tarafından iptal edilecek ve  eçimler yapılana kadar Belediye Başkanlığına Dr. Tayyip Akalın getirilecektir.

1946 seçimleri sırasında bazı adayların halkın yoksulluğu ve vergiler konusunda yapmış oldukları sorumsuz söylemler neticesinde Keşan’da bazı istenilmeyen olaylar yaşanmıştır. DP’nin iktidara gelmesi durumunda hayvan vergisi, okul vergisi gibi halkı yoksullaştıran uygulamaların kaldırılacağını belirtmişlerdir. DP’li adayların bu söylemlerine karşılık Paşayiğit Köyü muhtarı olayı yargıya taşımıştır.

Öte yandan henüz küçük ve şirin bir kasaba olan Keşan’ın 1940larda yavaş yavaş şehirleşme adımları attığını görmekteyiz. 1940lı yılların başında Keşan Belediyesi’ne ait, 55 KVA kurulu güce sahip, elektrik santrali de faaliyete geçmiş ve 1941’de 149 aboneye sahip olmuştur. Yine Tekirdağ Keşan İpsala güzergahında telefon hattı çekildiğini görmekteyiz. Keşanlılar da Keşan’ın bu değişim rüzgarına kayıtsız kalmamış ve 1944 yılında KEŞAN GÜZELLEŞTİRME CEMİYETİ kurulmuştur. Cemiyetin kurucuları arasında Hasan Yenice, Muhlis Savaşal, Kadir Maltepeli, Mithat Gücüyeter, İbrahim Şapçılı, Mehmet Çuhacı, İsmail Saraç, Tayyip Akalın bulunmaktadır. Elbette 1940’lara damgasını vurmuş Keşan Halkevi’nin çalışmaları da bu yıllarda tüm hızıyla devam etmiştir.